Biomechanika rozpiętek
Linia ciągnięcia włókien piersiowego
Tak jak powiedzieliśmy sobie w 36 tygodniu Studiów AH piersiowy większy w pozycji znacznego odwiedzenia tak jak przy rozpiętkach jest to zazwyczaj między 70 a 90 stopni ma bardzo słabą pozycję do ruchu przywiedzenia i niejako też zgięcia. Górne włókna działają praktycznie tylko siłą translacyjną, a dolne i dolna część środkowych włókien działają bardziej siłą, która ma na celu opuszczenie ramienia nieco w dół.
Głównym motorem napędowym w tym ruchu będzie kruczo-ramienny, który ma tutaj lepszą pozycję. Pamiętajmy jednak, że żaden mięsień w takim odwiedzeniu realnie nie ma jakiegoś ustawienia, które jest genialne. Wiele osób w ruchu rozpiętek czuje spore rozciągnięcie w okolicach bicepsu lub barku. Niekoniecznie oznacza to ogromne rozciągnięcie piersiowego, a realnie może świadczyć o sporym rozciągnięciu kruczo-ramiennego.
Siły ścinające
Na początku chcę tylko zaznaczyć żebyście mnie źle nie zrozumieli, siły ścinające nie są złe w każdym kontekście jak wiele osób o tym mówi. Natomiast jeżeli weźmiemy pod uwagę staw ramienny, gdzie nie ma on aż tak dużego wsparcia strukturalnego jak chociażby głowa kości udowej siły ścinające, które są zwiększone nie są raczej pożądanym efektem. Głowa kości ramiennej jest około 3 razy większa niż powierzchnia panewki, natomiast chociażby panewka stawu biodrowego dosyć mocno siedzi wokół głowy kości. Dlatego w przypadku biodra dużo, dużo rzadziej mówimy o jakichś dyslokacjach czy siłach ścinających.
Przechodząc już stricte do tematu zobrazujemy sobie efekt ścinania nieco matematycznie na dwóch przykładach, ale spokojnie nie będzie to jakaś zaawansowana matma. Pominę jednostki, bo tylko utrudniłyby nam zrozumienie tematu.
Długość naszego ramienia, albo bardziej kości ramiennej umownie wynosi 10. Nasze przedramię również wynosi 10 jakichś tam jednostek długości. Łącznie długość naszej ręki wynosi 20. Nasz przyczep piersiowego na tym obrazku znajduje się w połowie długości ramienia czyli jest oddalony o 5 jednostek długości od stawu ramiennego.
1 przypadek – rozpiętki. Łączna długość naszej ręki to 20, natomiast ciężar to 10. Zewnętrzny moment siły w takim wypadku wynosi 200 (M=r*F). Jaką siłą musi zadziałać piersiowy, aby UTRZYMAĆ, nie poruszyć ramieniem a jedynie utrzymać rękę w dolnej pozycji rozpiętki? Jeżeli zewnętrzny moment obrotowy wynosi 200, to nasz piersiowy musi zadziałać siłą równą 40 tylko żeby utrzymać rękę z ciężarem. W jaki sposób to policzyłem? Wiedząc, że zewnętrzny moment siły wynosi 200, piersiowy znajduje się w odległości 5, to 200:5=40. Siły ścinające działające na staw ramienny w tym przypadku będą wynosić 30. 40 (ilość „ciężaru, który musi wytworzyć piersiowy) – 10 (ciężar w naszej dłoni) = 30.
2 przypadek – wyciskanie. Długość naszego ramienia się nie zmienia, wciąż wynosi 10. Natomiast przedramię i nadgarstek znajdują się bezpośrednio nad sobą więc te pozostałe 10 ucieka nam w niepamięć. Zmienimy natomiast ciężar tak, aby otrzymać taki sam zewnętrzny moment obrotowy. 20 jednostek ciężaru pomnożone przez 10 jednostek odległości również da nam moment siły o wyniku równym 200. Piersiowy oczywiście wciąż znajduje się w odległości 5, a więc wciąż musi działać siłą = 40. Natomiast teraz 40 – 20 = 20. Więc pomimo, że piersiowy działa tą samą siłą, to siły ścinające zmniejszyły się o 33% i z 30 stało nam się 20.
Mam nadzieję, że w miarę rozumiecie o co chodzi, ale chciałem wam to pokazać bezpośrednio na liczbach żebyście zrozumieli ideę.
ROM piersiowego
Piersiowy straci dogodną pozycję ze względu na oddalenie ramion od żeber i znaczącą rotację zewnętrzną, co oznacza, że jego wewnętrzne ramię siły drastycznie spadnie.
Kruczo-ramienny w tym ruchu zostanie rozciągnięty najbardziej i to on będzie odpowiadał w znacznej części za ruch ramienia. Poza obciążeniem samego stawu można jeszcze rozważać to, że łopatki ze sporym odwiedzeniem kości ramiennej mogą mieć utrudnioną retrakcję.
Na dodatek tego, że piersiowy nie ma tu zbyt dobrej pozycji mechanicznej, nie możemy go tu w pełni rozciągnąć ze względu na zablokowane łokcie i spore odwiedzenie. Pomimo, że piersiowy sam w sobie nie przechodzi przez staw łokciowy, to biceps już tak. Jego długość osiągnie spore rozciągnięcie co między innymi będzie limitować ruch w stawie ramiennym.
U kogo zwłaszcza powinniśmy unikać rozpiętek?
Być może wciąż będziecie chcieli robić rozpiętki, nie wiem z jakiego powodu, ponieważ mechanika piersiowego jest tu fatalna a potencjalna możliwość skończenia z przednią dyslokacją barku jest większa niż chociażby w wyciskaniu, to jednak warto rozważyć czy będzie to na pewno dobry wybór jeżeli mieliście/wasi klienci mieli w przeszłości, bądź obecnie mają jakieś problemy z barkami.
Ponadto z tego co zauważyłem wiele osób, szczególnie początkujących robi rozpiętki w taki sposób, że bardzo szybko opuszcza ciężar w dół, co przy dodatkowo tak długim ramieniu siły(które w tym przypadku jest równe dźwigni) ze zdecydowaną łatwością zwiększa ryzyko urazu.
Czy to znaczy, że rozpiętki od razu wyrwą wam kość? Absolutnie nie, znam wiele osób, które zbudowały w pewnym procencie piersiowy i wykonywały rozpiętki bezboleśnie. Znam też wiele osób, których barki niekoniecznie były wdzięczne za ten ruch. U jednych skończy się to poważniejszą kontuzją, u drugich krótkotrwałym bólem, a u trzecich nie wystąpią żadne negatywne skutki. Wyznaję jednak zasadę, że jeżeli potencjalnie ćwiczenia może być/jest problematyczne lepiej znaleźć lepszą alternatywę.
Co wykonywać jako zamiennik?
Szczerze mówiąc nie podam tu nic nowego, polecam wszelkiego rodzaju wyciskania hantlami na różnych skosach. Wyciskanie linkami na bramie czy press aroundy. Dobrze zaprojektowane maszyny do wyciskań również będą dobrą opcją.
Bibliografia
- https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0268003318302146